Włocławek jest trzecim co do wielkości miastem województwa kujawsko-pomorskiego, ulokowanym na 8 433 ha, w południowo-wschodniej jego części. Położony jest w otoczeniu lasów nad Wisłą i Zbiornikiem Włocławskim. Miasto sąsiaduje z gminami: Włocławek (gm. wiejska), Brześć Kujawski, Lubanie, Bobrowniki, Fabianki, oraz Dobrzyń nad Wisłą. Przez Włocławek przebiega droga krajowa nr 1 relacji Cieszyn-Gdańsk, nr 62 obsługująca południowe obszary mieszkaniowe i wschodu przemysłowego oraz droga krajowa nr 67, która łączy lewo- i prawo- brzeżną część miasta. Przez teren Włocławka przebiega linia kolejowa nr 18 łącząca Kutno z Toruniem i Bydgoszczą.
Do najważniejszych zabytków Włocławka należą budowle sakralne: gotycka Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny wzniesiona w XIV i XV w.; gotycki kościół św. Witalisa z XIV w.; późnogotycki kościół św. Jana Chrzciciela z I poł. XVI w.; Zespół klasztorny franciszkanów z XVII w, pałac biskupi z I poł. XIV w. Wśród interesujących zabytków miasta należy także wymienić Czarny Spichrz wzniesiony w XVIII i XIX w. oraz Pałac Mühsama, budynek eklektyczny z cegły licówkiz bogatym tynkowym detalem architektonicznym nawiązujący do tradycji renesansu francuskiego. Wybudowano go ok. 1894 r. dla Hugona Mühsama - założyciela fabryki maszyn i narzędzi rolniczych z 1893 r.
W Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Włocławek ujęty został jako ośrodek regionalny. Za ośrodek regionalny uznano miasta pełniące ważne role administracyjne, gospodarcze i społeczne, koncentrujące niektóre funkcje metropolitalne o skali oddziaływania znacznie mniejszej (przeważnie regionalnej) niż ośrodki metropolitalne. Odgrywają one podstawową rolę w życiu gospodarczym, społecznym i administracyjnym poszczególnych regionów, a niektóre z nich dzięki specjalizacji, oddziałują bezpośrednio na rozwój kraju. Wskazano, iż wokół tych miast następuje suburbanizacja i przenoszenie funkcji gospodarczych do stref zewnętrznych co tworzy obszar funkcjonalny ośrodka regionalnego.